Uçağa bindiğinizde yapılan anonslarda, uçağın adı söylenirken hep “Airbus/Boeing TK…” gibi isimler duyarız. Numaralar değişebilir fakat Airbus ya da Boeing ismi, hiçbir zaman değişmez.
Peki neden ticari uçak pazarına yalnızca Boeing ve Airbus hükmediyor? Başka rakip şirketler yok mu? Tüm bu soruları cevaplayalım.
Airbus ve Boeing gibi büyük uçak üreticileri, ticari uçak pazarının neredeyse tümünü kontrol ediyorlar.
Airbus ve Boeing, uzun yıllara dayanan mühendislik deneyimine ve teknolojik uzmanlığa sahip. Uçak tasarımı, motor teknolojisi, malzeme bilimi ve aerodinamik gibi alanlarda sürekli olarak yenilikler yapıyorlar.
Ayrıca büyük üretim tesisleri, tedarik zincirleri ve finansal kaynakları var. Bu da büyük ölçekli ticari uçak üretimini mümkün kılarak maliyeti düşürüyor. Üstelik farklı bölgelerdeki, farklı pazar ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde geniş ürün yelpazelerine sahipler.
Sürekli olarak araştırma ve geliştirme faaliyetlerine yatırım yapmalarının yanı sıra geniş bir müşteri ağına ve uluslararası ilişkilere de sahipler. Hava yolu şirketleriyle uzun vadeli ilişkiler geliştirerek spesifik taleplerini yerine getirmede artık uzmanlaşmışlar yani.
Airbus ve Boeing’e rakip olmak için piyasaya girişin zorluğu yadsınamaz.
Uçak üreticiliği piyasasına girip rekabet etmek için gereken maliyet, milyar dolarları bulur. Uçağı tasarlamak, geliştirmek, fabrika inşa etmek, üretmek, tedarik zinciri geliştirmek… Hepsi çok masraflı işler. Yani uçak üreticiliği piyasasına yeni girecek bir markanın milyarlarca dolarlık bahis oynaması gerekir. Bunun yerine risk almayıp farklı bir alanda yatırım yapmak çok daha mantıklı.
Yukarıda saydığımız seneler boyu Airbus ve Boeing’in sektörde en tepeye oturmak için inşa edilmiş faktörleri ve diğer markaların alacağı riskler, Airbus ile Boeing şirketlerini ticari uçak pazarında öncü yapıyor fakat ticari uçak sektöründe başka hiçbir şirket yok diyemeyiz.
Boeing ve Airbus dışında üreticiler de var.
Airbus ve Boeing, pazarda rekabete girilemeyecek kadar üstte konumlansa da küçük ölçekli ticari uçak üreticileri de mevcut. Örneğin Embraer, Bombardier, Mitsubishi ve COMAC gibi şirketler; ticari uçak pazarında daha küçük pazar paylarına sahipler ve farklı büyüklük ile türde uçaklar üretiyorlar. Özellikle Embraer ve Bombardier, bölgesel jetler gibi belirli pazar segmentlerinde önemli.
Ancak bu şirketlerin ürettikleri uçaklar genellikle daha küçük ve daha özelleştirilmiş pazarlara hizmet ettiği için biz hep Boeing ve Airbus’ı duyuyoruz. Küçük ölçekli rakipler ise genellikle kendi aralarında rekabeti sürdürüyor.
Uçaklarla ilgili diğer içeriklerimize göz atabilirsiniz:
